روانشناسی یا سایکولوژی
(Psychology) علمی است که با استفاده از روش علمی به پژوهش و مطالعهٔ روان
(ذهن)، فرایند ذهنی و رفتار در موجودات زنده میپردازد. به عبارت دیگر،
روانشناسی به مباحث رفتار و فرایندهای روانی میپردازد. منظور از «رفتار»،
کلیهٔ حرکات، اعمال و رفتار قابل مشاهدهٔ مستقیم و غیرمستقیم است؛ و منظور
از «فرایندهای روانی»، مباحثی همانند احساس، ادراک، اندیشه (تفکر)، هوش،
شخصیت، هیجان و انگیزش، حافظه و… است.
آغاز پژوهشهای روانشناختی بهشکل علمی و آکادمیک، به اواخر قرن هفدهم و
اوایل قرن هجدهم بازمیگردد؛ میتوان گفت اکتشافات و تحقیقات قابل توجه در
روانشناسی، تنها از حدود ۱۵۰ سال پیش شروع شدهاست، و این درحالی است که
علوم تجربی دیگر از تاریخچهای بلندتر و پربارتر برخوردارند. البته مباحث
مربوط به ذهن و روان قرنهاست که ذهن متفکران را به خود مشغول کرده و آثار
مکتوب آن از دانشمندان یونان باستان و متفکرانی چون سقراط، افلاطون و ارسطو
نیز در دست است، اما این شاخه از علم تا پیش از روانشناسی جدید، بهصورت
مدون و آکادمیک مورد مطالعه قرار نگرفته بود.